Kiểm điểm tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm về chống khai thác IUU

Phó thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu chỉ đạo.

Ngày 07/6/2023, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 209/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang tại cuộc họp lần thứ bảy Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Phó Thủ tướng đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực của các ban, bộ, ngành và địa phương trong thời gian qua; qua 03 đợt thanh tra thực tế của Đoàn Thanh tra EC, kết quả thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU đã có nhiều chuyển biến tích cực được phía EC ghi nhận, một số nhiệm vụ đã có sự tiến bộ rõ rệt như: (i) Khung pháp lý cơ bản đã đáp ứng yêu cầu quốc tế về chống khai thác IUU; (ii) Đã từng bước giảm số lượng tàu cá và cường lực khai thác; (iii) Đã cơ bản hoàn thiện cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNFishbase; (iv) Lắp đặt, theo dõi, giám sát tàu cá qua Hệ thống giám sát tàu cá đã có kết quả; (v) Công tác kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản khai thác qua cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác có sự cải thiện.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế trong tổ chức triển khai thực hiện; một số nhiệm vụ các bộ, ngành, địa phương chưa hoàn thành theo tiến độ mà Thủ tướng Chính phủ giao như: (chưa hoàn thành việc đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); thực thi pháp luật xử lý hành vi vi phạm khai thác IUU còn yếu kém, thiếu thống nhất, đồng bộ; công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác đối với các lô hàng xuất khẩu vào thị trường châu Âu chưa đảm bảo theo quy định, có hiện tượng hợp thức hóa hồ sơ bất hợp pháp đã bị phía EC phát hiện tại đợt thanh tra lần thứ 3; đặc biệt tiếp tục để tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Một trong những nguyên nhân quan trọng đó là do sự lơ là, chủ quan của một số địa phương dẫn đến thực hiện chưa nghiêm túc những nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU.

Thống nhất nhận thức, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hành động quyết liệt

Để giải quyết các tồn tại, hạn chế trên; đồng thời để đảm bảo chuẩn bị tốt cho việc tiếp, làm việc với Đoàn thanh tra của EC trong tháng 10 năm 2023; với quyết tâm đến tháng 10 năm 2023 gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” IUU; Phó Thủ tướng yêu cầu các ban, bộ, ngành và địa phương cần thống nhất nhận thức, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hành động quyết liệt triển khai thực hiện các nhiệm vụ trước mắt, các giải pháp trọng tâm, mở đợt cao điểm kiểm tra.

Cụ thể, người đứng đầu của các ban, bộ, ngành liên quan và UNBD các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển tiếp tục thực hiện nghiêm các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 81/QĐ-TTg, ngày 13/02/2023 về việc ban hành “Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu lần thứ 4” và Công điện số 265/CĐ-TTg, ngày 17/4/2023 về việc “Tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ nông sản; thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; chống khai thác IUU” và các văn bản chỉ đạo liên quan khác; gắn trách nhiệm người đứng đầu các cấp với kết quả thực hiện chống khai thác IUU; nghiêm túc tổ chức kiểm điểm những tổ chức, cá nhân nếu để xảy ra sai phạm về chống khai thác IUU tại địa phương; bố trí đủ cán bộ có năng lực, trình độ, tinh thần trách nhiệm thực hiện công việc và có cơ chế, chính sách, chế độ đãi ngộ phù hợp.

Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành, địa phương có liên quan tiếp tục chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyết liệt hơn nữa các biện pháp kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, tàu cá hoạt động trên biển để ngăn chặn, xử lý hành vi khai thác IUU; đặc biệt là ngăn chặn, chấm dứt tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; điều tra, xác minh, xử lý triệt để các hành vi khai thác IUU; trường hợp đủ căn cứ xử lý hình sự, tiến hành điều tra, truy tố theo quy định pháp luật để răn đe, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Bộ Công an khẩn trương điều tra, củng cố hồ sơ, đưa ra truy tố các đối tượng môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài để đảm bảo tính răn đe, nghiêm minh của pháp luật.

Bộ Ngoại giao kịp thời nắm bắt, thu thập thông tin, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương có liên quan củng cố hồ sơ, điều tra, xử lý dứt điểm các vụ việc tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Bộ Tài chính bố trí đủ kinh phí cho các ban, bộ, ngành, địa phương có liên quan triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU được Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU giao.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan sát với tình hình thực tiễn, đảm bảo cơ sở pháp lý đủ sức răn đe để siết chặt công tác quản lý, chống khai thác IUU.

Thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin khẩn trương xây dựng, hoàn thiện công cụ kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển và tại cảng; trước mắt tập trung hoàn thiện hệ thống giám sát tàu cá, đảm bảo kiểm soát, ngăn chặn các hành vi tháo, ngắt kết nối thiết bị VMS, đảm bảo lưu trữ, truyền dẫn dữ liệu phục vụ điều tra, xác minh, xử lý vi phạm khai thác IUU.

Chuẩn bị kỹ nội dung báo cáo, kịch bản tiếp và làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 4. Đồng thời, tham mưu xây dựng kế hoạch thực hiện từng nhiệm vụ cụ thể của các bộ, ngành, địa phương có liên quan phải hoàn thành đến tháng 10 năm 2023, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 4.

Kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tàu cá địa phương và tàu cá của tỉnh khác hoạt động tại địa phương

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng để ngăn chặn, quyết tâm chấm dứt tình trạng tàu cá địa phương vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Nghiêm túc tổ chức kiểm điểm những tổ chức, cá nhân liên quan nếu còn để tình trạng tàu cá địa phương vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Thực hiện nghiêm túc, đảm bảo hoàn thành công tác quản lý tàu cá theo quy định (đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác, lắp đặt thiết bị VMS, cập nhật đầy đủ dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia) trước khi Đoàn Thanh tra của EC sang kiểm tra lần thứ 4.

Kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tàu cá địa phương và tàu cá của tỉnh khác hoạt động tại địa phương; tập trung cao điểm thực thi pháp luật, xử phạt triệt để các hành vi khai thác IUU xảy ra tại địa bàn tỉnh theo quy định tại Nghị định số 42/2019/NĐ-CP ngày 16/5/2019 của Chính phủ.

Tuân thủ nghiêm túc công tác xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đảm bảo liên kết theo chuỗi từ tàu cá đến cảng cá, chi cục thủy sản và cơ sở thu mua, chế biến, xuất khẩu; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng xuất khẩu, kể cả xử lý hình sự nếu đủ căn cứ.

Các ban, bộ, ngành, địa phương có liên quan căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao thực hiện nghiêm túc, có kết quả ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU. Định kỳ báo cáo kết quả thực hiện về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU) để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU.