Những điểm mới quan trọng trong Luật Đất đai 2024

Mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân

Hạn mức sử dụng đất nông nghiệp được hiểu là diện tích đất nông nghiệp tối đa mà người sử dụng đất được sử dụng theo quy định của luật đất đai. Hiện nay, hạn mức đất nông nghiệp có 2 loại, gồm: Hạn mức giao đất nông nghiệp và hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Tại Điều 130 Luật Đất đai 2013, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân không quá 10 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân đối với mỗi loại đất quy định tại các Khoản 1, 2 và 3 Điều 129 Luật Đất đai 2013.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 177 Luật Đất đai 2024 cho phép mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân không quá 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của cá nhân đối với mỗi loại đất quy định tại các Khoản 1, 2 và 3 Điều 176 của Luật này.

Việc mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân giúp tăng thu ngân sách nhà nước qua các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí của giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Đồng thời, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại. Đối với người dân và doanh nghiệp, giải pháp này góp phần nâng cao tính chủ động sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn làm tăng giá trị sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập.

Khung giá đất mới theo giá thị trường

Điều 114 Luật Đất đai 2013 quy định khung giá đất là giá do Nhà nước ban hành định kỳ 5 năm/lần. Đây là cơ sở để UBND các tỉnh, thành phố căn cứ xây dựng và công bố, áp dụng bảng giá đất ở từng địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế, thị trường đất đai đang tồn tại cơ chế 2 giá đất. Giá đất thứ nhất theo khung Nhà nước ban hành, là cơ sở để tính tiền đóng thuế hoặc tính giá đất đền bù giải phóng mặt bằng. Giá đất thứ hai được gọi là giá trên thị trường, thường cao hơn gấp nhiều lần so với khung giá do Nhà nước quy định.

Điểm mới của Luật Đất đai 2024 là bỏ khung giá đất; đồng thời, tại Điều 159 Luật này quy định, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ công bố Bảng giá đất mới áp dụng từ ngày 01/01/2026. Hàng năm Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh phải trình Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh quyết định điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố và áp dụng từ ngày 01/01 năm sau.

Việc bỏ khung giá đất là điểm đổi mới căn bản nhằm xóa bỏ cơ chế quản lý đất theo hành chính áp đặt sang xây dựng bảng giá đất sát với giá trị thị trường; phản ánh kịp thời giá trị đất đai trong thực tiễn. Khi có yếu tố làm thay đổi giá trị như quy hoạch đất đai, chuyển mục đích sử dụng, vùng phát triển thì bảng giá phải thay đổi theo. Điều này giúp người dân và doanh nghiệp thích ứng và có những điều chỉnh phù hợp.

Người Việt Nam định cư ở nước ngoài được mở rộng quyền sử dụng đất

Luật Đất đai 31/2024/QH15 có những quy định nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất như mở rộng quyền sử dụng đất với công dân Việt Nam, kể cả người Việt Nam định cư sinh sống ở nước ngoài. Người Việt định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam (người còn quốc tịch Việt Nam) sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi về đất đai, nhà ở như công dân trong nước.

Người Việt định cư ở nước ngoài nhưng không có quốc tịch Việt Nam (hay còn gọi là Việt Kiều) đủ điều kiện nhập cảnh vào Việt Nam thì được mua, thuê nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở, nhận quyền sử dụng đất ở trong dự án phát triển nhà ở; nhận thừa kế quyền sử dụng đất ở và các loại đất khác trong cùng thửa đất có nhà (luật hiện hành không có những quy định này). Cùng với đó là nhận thừa kế quyền sử dụng đất ở và các loại đất khác trong cùng thửa đất có nhà.

Với quy định mới, Việt Kiều được phép đầu tư xây dựng nhà ở, công trình xây dựng để bán, cho thuê, cho thuê mua và đầu tư hạ tầng kỹ thuật tại các dự án bất động sản để chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật.

Người gốc Việt định cư ở nước ngoài nhưng không có quốc tịch Việt Nam cũng có quyền và nghĩa vụ của công dân đối với đất đai; quyền chung của người sử dụng đất; quyền và nghĩa vụ cá nhân sử dụng đất; quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất; nhận quyền sử dụng đất; quyền và nghĩa vụ của cá nhân sử dụng đất gồm cá nhân trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam được bình đẳng, ngang nhau.