Sinh viên học tập tại giảng đường Đại học Quốc gia Hà Nội - một trong những cơ sở đào tạo của Việt Nam đang thu hút đông lưu học sinh quốc tế. (Ảnh: TRẦN TOẢN)

Đông hơn, đa dạng hơn

Trung bình hằng năm có từ 4.000 đến hơn 6.000 lưu học sinh được tiếp nhận mới vào Việt Nam. Năm 2019 đạt đông nhất với hơn 6.300 lưu học sinh. Sau đó, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, con số này bị giảm đi một nửa, trong mỗi năm 2020, 2021 chỉ tiếp nhận khoảng 3.000 lưu học sinh.

Tính theo giai đoạn gần nhất, từ năm 2016-2021, đã có 155 cơ sở giáo dục của Việt Nam tiếp nhận, đào tạo hơn 45.000 lưu học sinh nước ngoài. Các sinh viên này đến từ 102 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó, 26,6% theo diện Hiệp định và 73,4% diện ngoài Hiệp định, con số thống kê của Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ ra.

Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc ghi nhận, công tác tiếp nhận, đào tạo, quản lý lưu học sinh nước ngoài giai đoạn 2016-2021 đã được đa dạng hóa và có nhiều thay đổi cơ bản về chất và lượng so với giai đoạn trước. Các cơ sở giáo dục đại học rất nỗ lực hội nhập quốc tế, trong đó có hợp tác đào tạo lưu học sinh nước ngoài. Các cơ sở giáo dục đại học rất nỗ lực hội nhập quốc tế, trong đó có hợp tác đào tạo lưu học sinh nước ngoài.

Các cơ sở giáo dục đại học rất nỗ lực hội nhập quốc tế, trong đó có hợp tác đào tạo lưu học sinh nước ngoài.

Một số cơ sở giáo dục thu hút đông lưu học sinh với số lượng lên tới hơn 1.000 người và đa dạng quốc tịch có thể kể đến: Đại học Quốc gia Hà Nội (74 quốc tịch); Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (47 quốc tịch), Trường đại học Hà Nội (44 quốc tịch), Đại học Huế (38 quốc tịch), Đại học Thái Nguyên (29 quốc tịch), Đại học Đà Nẵng (13 quốc tịch)… Ngoài Lào và Campuchia có số lượng chiếm tỷ lệ lớn với gần 80% lượng lưu học sinh, một số quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Pháp, Nhật Bản... cũng có số lưu học sinh học tập tại Việt Nam đông. Đây là điều kiện thuận lợi để các trường tiếp tục khai thác thế mạnh, thu hút sinh viên từ các nước có mối quan hệ với Việt Nam.

Sinh viên tham gia các hoạt động giao lưu tại Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: TRẦN TOẢN

Tuy nhiên, lưu học sinh nước ngoài học tập tại Việt Nam chủ yếu là trình độ đại học và các khóa ngắn hạn. Số lưu học sinh học trình độ thạc sĩ, tiến sĩ còn khiêm tốn; học tiến sĩ chủ yếu là lưu học sinh Lào, Campuchia và một số lưu học sinh Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản học ngành Việt Nam học.

Đặt chất lượng đào tạo làm hàng đầu, quyết tâm hội nhập quốc tế

Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết, trong giai đoạn tới đây, 2022-2030, giáo dục đại học cần đẩy mạnh công tác thu hút sinh viên quốc tế, nâng cao số lượng và chất lượng chương trình đào tạo quốc tế. Đặc biệt, Thứ trưởng lưu ý, các cơ sở đào tạo phải lấy chất lượng làm đầu; tăng cường thực hiện chủ trương hội nhập quốc tế, nâng cao tình đoàn kết, hữu nghị.

“Ngoài học tập, lưu học sinh nước ngoài còn trở thành đại sứ văn hóa, cầu nối tình hữu nghị. Do đó, công tác đào tạo không chạy theo số lượng, phải tuân thủ các thỏa thuận, bảo đảm các yêu cầu chất lượng đầu vào, trình độ Tiếng Việt và chuẩn đầu ra”, Thứ trưởng đề ra yêu cầu khi chủ trì Hội nghị Tổng kết công tác tiếp nhận, đào tạo, quản lý lưu học sinh nước ngoài giai đoạn 2016-2021 và phương hướng thực hiện giai đoạn 2022-2030 diễn ra vào ngày 19/8 vừa qua.

Đặt lên hàng đầu việc nâng cao và giữ vững chất lượng đào tạo, song song với đó, các cơ sở đào tạo còn đặc biệt quan tâm hỗ trợ về mọi mặt cho các lưu học sinh.

Trường đại học Y Dược Thái Bình đến nay đã đào tạo hơn 1.000 bác sĩ cho 2 nước bạn Lào và Campuchia. “Nhà trường có riêng Ban quản lý lưu học sinh, ban hành “Sổ tay dành cho lưu học sinh”, luôn quan tâm, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng, nắm bắt kịp thời những vụ việc đột xuất để hỗ trợ lưu học sinh, luôn chủ động nguồn kinh phí trong việc cấp học bổng cho lưu học sinh, không để các lưu học sinh bị tình trạng chậm nhận học bổng, ông Nguyễn Quốc Tiến, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường, Trưởng Ban Quản lý lưu học sinh Trường đại học Y Dược Thái Bình chia sẻ. Ông cho biết, qua hoạt động thúc đẩy, khuyến khích các gia đình người Việt đỡ đầu lưu học sinh, đạt khoảng 50% lưu học sinh được đỡ đầu.

Tại Trường đại học Hà Nội, giai đoạn 2016-2021 đã tiếp nhận 2.953 sinh viên quốc tế đến từ 46 quốc gia, vùng lãnh thổ, theo học hệ đại học, hệ sau đại học và hệ đào tạo ngắn hạn. Trong đó, 234 sinh viên diện Hiệp định Chính phủ, 2.719 sinh viên diện ngoài Hiệp định. Đại diện nhà trường cho biết, khoảng 85% sinh viên quốc tế tập trung tại Khoa Việt Nam học. Sinh viên quốc tế chiếm 5% trên tổng sinh viên, 8% nguồn thu của nhà trường.

Bên cạnh thực hiện các quy định chung của ngành, của trường, để hỗ trợ tốt nhất cho lưu học sinh, Trường đại học Hà Nội đã linh hoạt, chủ động khắc phục từng vấn đề trong quản lý thị thực du học; quản lý và liên lạc với sinh viên quốc tế không ở trong ký túc xá trường; khám và chữa bệnh cho sinh viên quốc tế, lưu trữ sinh viên quốc tế; sự tham gia hoạt động ngoại khoá của sinh viên quốc tế.

Trong giai đoạn sắp tới, theo đề xuất của các trường, để tiếp tục thu hút sinh viên quốc tế, nhà nước cần có quy định thông thoáng hơn về bảo hiểm y tế và khám chữa bệnh cho người nước ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên quốc tế được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc y tế của Việt Nam. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần khôi phục hệ thống phần mềm quản lý sinh viên quốc tế để thống nhất cơ sở dữ liệu về sinh viên quốc tế trong cả nước.

Bộ Giáo dục và Đào tạo mong muốn các trường tiếp tục nâng cao chất lượng các chương trình đào tạo, phát triển thêm nhiều chương trình chất lượng cao và chương trình đào tạo liên kết, phù hợp với nhu cầu người học, đa dạng ngôn ngữ giảng dạy, trong đó ưu tiên các chương trình bằng tiếng Anh, nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, tạo điều kiện học tập và sinh hoạt tốt nhất cho lưu học sinh nước ngoài.

Tới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết sẽ cùng các cơ quan liên quan sẽ rà soát và hoàn thiện cơ chế chính sách thu hút, đào tạo, quản lý người nước ngoài học tập tại Việt Nam nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý. Đồng thời Bộ và các cơ sở giáo dục đại học tăng cường ký kết các văn bản thỏa thuận, điều ước quốc tế liên quan đến việc trao đổi học sinh, sinh viên tạo khung pháp lý thúc đẩy việc thu hút lưu học sinh nước ngoài đến học tập tại Việt Nam.