Bộ Tài chính đẩy mạnh hiện đại hóa hộ kinh doanh từ 2026

Dự thảo Thông tư được xây dựng trên cơ sở thẩm quyền được giao tại Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và căn cứ vào tình hình thực tiễn quản lý thuế đã đạt nhiều kết quả tích cực trong những năm qua, đặc biệt từ năm 2023.

Tính đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh. Thu từ khu vực HKD năm 2024 đạt 25.953 tỷ đồng (tăng 20% so với 2023). Sáu tháng đầu năm 2025 đạt 17.100 tỷ đồng, cho thấy tiềm năng và dư địa quản lý lớn. Ngành Thuế đã đẩy mạnh chuyển đổi số, với 98% hộ kinh doanh kê khai thuế điện tử, và hơn 110.000 hộ sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền.

Bên cạnh đó vẫn còn một số bất cấp như phương pháp khoán hiện hành dựa trên ước tính doanh thu, không bắt buộc sử dụng hóa đơn/sổ sách kế toán đối với hộ khoán, gây khó khăn cho cơ quan thuế và nguy cơ thất thu.

Chính sách thuế còn chênh lệch đáng kể giữa HKD và doanh nghiệp (DN) có quy mô tương đương, dẫn đến tâm lý e ngại chuyển đổi lên mô hình DN. Sáu tháng đầu năm 2025 chỉ có khoảng 1.474 hộ chuyển sang DN.

Mục tiêu của Thông tư là khắc phục những tồn tại, đảm bảo tính thống nhất, minh bạch, và khuyến khích chuyển đổi HKD tiềm năng lên doanh nghiệp.

Thông tư quy định chi tiết về hồ sơ, thủ tục kê khai doanh thu, kê khai thuế, nộp thuế và hoàn thuế.

Đối tượng áp dựng bao gồm người nộp thuế là HKD, CNKD (cá nhân cư trú và không cư trú). Chủ quản nền tảng thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến. Tổ chức khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân (như tổ chức hợp tác kinh doanh, doanh nghiệp xổ số, bảo hiểm, bán hàng đa cấp trả hoa hồng). Cơ quan thuế, cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan khác.

Dự thảo Thông tư hướng dẫn các mẫu tờ khai mới nhằm đáp ứng quy định tại Luật Thuế TNCN (thay thế) và cắt giảm thủ tục hành chính.

Đối với HKD, CNKD tự khai thuế áp dụng Mẫu 01/CNKD, mẫu này được áp dụng cho HKD, CNKD thuộc đối tượng không phải nộp thuế GTGT, TNCN hoặc đối tượng nộp thuế TNCN theo thuế suất nhân doanh thu tính thuế (kê khai GTGT và TNCN). Mẫu này cũng áp dụng cho thuế tiêu thụ đặc biệt, tài nguyên, bảo vệ môi trường và phí bảo vệ môi trường.

Mẫu 02/CNKD-TNCN-QTT, bổ sung áp dụng cho HKD, CNKD thuộc đối tượng nộp thuế TNCN bằng thu nhập tính thuế nhân thuế suất (doanh thu - chi phí).

Cắt giảm Bảng kê hoạt động kinh doanh (mẫu 01-2/BK-HĐKD) do cơ quan thuế đã có thông tin từ hóa đơn điện tử và các HKD, CNKD đã thực hiện ghi chép sổ sách kế toán về doanh thu, chi phí.

Đối với tổ chức, cá nhân khai thay, nộp thuế thay sử dụng Mẫu 01/CNKD-TCKT, áp dụng cho tổ chức khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân hợp tác kinh doanh hoặc cá nhân cho thuê bất động sản (trừ kinh doanh lưu trú).

Mẫu 01/XSBHĐC áp dụng cho doanh nghiệp xổ số, bảo hiểm, bán hàng đa cấp trả tiền hoa hồng cho cá nhân đại lý bán đúng giá; hoặc doanh nghiệp bảo hiểm trả phí tích lũy bảo hiểm. Kèm theo phụ lục bảng kê chi tiết cá nhân có phát sinh doanh thu từ các hoạt động này.

Dự thảo Thông tư hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, tiếp nhận, và giải quyết hồ sơ hoàn trả tiền nộp thừa trên cơ sở kế thừa các quy định hiện hành.

Bộ Tài chính đề nghị các cơ quan, đơn vị liên quan gửi ý kiến góp ý đối với dự thảo Thông tư về Cục Thuế trước ngày 17/12/2025.