Báo cáo mang tính cột mốc này do Cục Thống kê (Bộ Tài chính) xây dựng trên cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, với sự hỗ trợ của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) và Tổ chức Y tế công cộng toàn cầu (Vital Strategies), trong khuôn khổ “Sáng kiến dữ liệu cho sức khỏe” của Quỹ Bloomberg Philanthropies, đưa ra bức tranh về tình hình đăng ký khai sinh, khai tử và kết hôn trên toàn quốc, cũng như một số vấn đề dân số khác, trên cơ sở đó kêu gọi hành động để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
 |
| Cục trưởng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương phát biểu tại hội thảo. |
Phát biểu khai mạc tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho biết, Việt Nam đã có một bước tiến quan trọng trong hành trình xây dựng hệ thống dữ liệu toàn diện, minh bạch và lấy con người làm trung tâm, khi chính thức công bố Báo cáo Quốc gia đầu tiên về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2021-2024.
Báo cáo này đã thể hiện một cách khách quan thực trạng hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch trong giai đoạn vừa qua, chỉ ra những tiến bộ rõ rệt; đồng thời, thẳng thắn nhìn nhận các tồn tại, thách thức. Cùng với đó, báo cáo được xây dựng trên nguyên tắc lấy người dân làm trung tâm, đảm bảo mọi cá nhân - kể cả những người thuộc nhóm dễ bị tổn thương nhất - đều được ghi nhận các sự kiện hộ tịch một cách bình đẳng, đầy đủ và kịp thời.
 |
|
Các đại biểu thảo luận về Báo cáo Quốc gia đầu tiên về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2021-2024. |
Ông Matt Jackson, Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam cho biết, khi được thu thập chính xác, dữ liệu giúp chúng ta hiểu được chính sách nào đang phát huy hiệu quả, ai còn đang bị bỏ sót và chúng ta cần làm gì để xây dựng một hệ thống dữ liệu bao trùm hơn cho tất cả mọi người. UNFPA sẽ tiếp tục nỗ lực để đảm bảo rằng mỗi người đều được ghi nhận và mọi cuộc sống đều quan trọng.
Công bố Báo cáo quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2021-2024, đồng chí Nguyễn Thanh Mai, Phó trưởng ban Thống kê dân số và Lao động, Cục Thống kê cho biết, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong đăng ký khai sinh; trong đó, tỷ lệ khai sinh đúng hạn (trong vòng 60 ngày tính từ lúc sinh ra) tăng đều qua từng năm và đạt 84,9% vào năm 2024. Tuy nhiên, tình trạng đăng ký khai sinh muộn vẫn còn phổ biến ở một số nhóm dân tộc thiểu số, lên tới 56%. Tương tự như khai sinh, số trường hợp đăng ký khai tử đúng hạn (trong vòng 15 ngày sau khi mất) chiếm tỷ trọng cao đạt 69,3% vào năm 2024, tuy nhiên tình trạng khai tử muộn vẫn phổ biến ở các vùng dân tộc thiểu số, có dân tộc lên tới gần 80%.
Báo cáo cũng đưa ra các phát hiện quan trọng về xu hướng sinh, tử và kết hôn. Tổng tỷ suất sinh đang giảm và thấp hơn mức sinh thay thế là 2,1 con/phụ nữ. Trong khi đó, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn còn tồn tại và kéo dài trong nhiều năm vượt xa mức cân bằng là 104 - 106 bé trai/100 bé gái. Tình trạng này diễn ra phổ biến ở các tỉnh khu vực phía Bắc mà điển hình là Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên và Bắc Giang…
Theo Cục Thống kê, lần đầu tiên, chúng ta có thể sử dụng dữ liệu hộ tịch hoàn chỉnh và cập nhật để thực hiện phân tích thống kê sinh, tử và kết hôn trên phạm vi cả nước. Đây là một dấu mốc rất quan trọng. Kết quả cũng cho thấy vẫn còn sự chênh lệch giữa các nhóm dân tộc và vùng miền trong công tác đăng ký hộ tịch.
Tuy vậy, các kết quả phân tích cũng đồng thời khẳng định rằng đầu tư của Chính phủ vào chuyển đổi số trong hệ thống đăng ký hộ tịch đang mang lại hiệu quả. Trong thời gian tới, sẽ nâng cao tính kịp thời và độ chính xác của dữ liệu sẽ là yếu tố then chốt để mọi người đều được phản ánh trong hệ thống dữ liệu, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
