Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16

Nguyễn Ánh Hiền
Ngày 23/10, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 do Học viện Ngoại giao và các cơ quan đối tác phối hợp tổ chức đã khai mạc tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh với chủ đề “Định hướng tư duy, Phát huy chuẩn mực”.
Quang cảnh Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16.
Quang cảnh Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16.

Hội thảo có sự tham dự của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt, gần 300 đại biểu tham dự trực tiếp và hơn 250 đại biểu đăng ký tham dự trực tuyến.

Hội thảo lần này quy tụ gần 50 diễn giả là các chuyên gia uy tín từ 23 quốc gia và các tổ chức quốc tế; gần 100 đại biểu từ các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, 22 đại sứ trong đó nhiều đại sứ trực tiếp tham gia điều phối các phiên hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao, Đại sứ, Tiến sĩ Phạm Lan Dung cho rằng: Sau nhiều năm thảo luận, Biển Đông vẫn là điểm nóng, với các vấn đề tranh chấp lãnh thổ và khác biệt về yêu sách biển, cùng với tình hình quân sự hóa tại khu vực. Tuy nhiên, giống như những hòn đảo đứng vững trước sóng gió, các bên vẫn phải kiên định trong nỗ lực theo đuổi hòa bình và ngoại giao; và cũng giống như quá trình mài giũa đá, những bước tiến trong ngoại giao đòi hỏi thời gian, kiên nhẫn và sự lạc quan.

Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 ảnh 1

Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Đại sứ, Tiến sĩ Phạm Lan Dung phát biểu khai mạc Hội thảo.

Tại phiên khai mạc, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đánh giá cao chủ đề của Hội thảo “Định hướng tư duy, Phát huy chuẩn mực” thể hiện tính thời sự và cấp thiết hiện nay. Thứ trưởng cho rằng thế giới đang đứng trước bước ngoặt lớn, quá trình chuyển dịch sang cục diện đa cực, đa trung tâm nhiều bất ngờ, khó đoán định và nếu không được kiểm soát tốt, có thể dẫn đến thảm hoạ.

Lòng tin đối với những thiết chế và quy tắc hiện hành đang dần giảm và khi đó các hành vi đơn phương sẽ thắng thế, bỏ qua lợi ích chính đáng của các bên và của cộng đồng quốc tế, xu hướng này đã và đang làm thu hẹp không gian dành cho đối thoại, ngoại giao và hợp tác; đẩy chạy đua vũ trang và các biện pháp răn đe lên tuyến đầu trong chiến lược của nhiều quốc gia.

Thứ trưởng cho biết, cạnh tranh giữa các nước lớn ngày nay không chỉ đơn thuần nhằm tranh giành lãnh thổ, vùng biển giành giật tài nguyên, nhằm kiểm soát thương mại, công nghệ và năng lực quân sự mà quan trọng hơn cả là để chi phối quan điểm và tầm nhìn sẽ định hình hệ thống quốc tế trong tương lai.

Thứ trưởng khẳng định việc tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực được thừa nhận rộng rãi là nền tảng bảo đảm hòa bình và ổn định quốc tế và cũng là khuôn khổ chung cho các quốc gia giải quyết tranh chấp hòa bình và hợp tác.

Đánh giá dịp kỷ niệm 30 năm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) chính thức có hiệu lực là cơ hội tái khẳng định tầm quan trọng của UNCLOS là khuôn khổ pháp lý toàn diện điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương và là cơ sở cho các hành động và hợp tác trên biển ở cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu. Do đó, tính toàn vẹn của UNCLOS cần phải được duy trì.

Thứ trưởng cũng cho biết, việc Việt Nam đề cử ứng cử viên đầu tiên vào vị trí Thẩm phán ITLOS giai đoạn 2026-2035 tái khẳng định Việt Nam sẵn sàng cống hiến vào hoạt động của ITLOS; đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ, kiên định đối với UNCLOS nói riêng và tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế nói chung.

Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 ảnh 2

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt phát biểu tại Hội thảo.

Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 diễn ra trong hai ngày 23 và 24/10 với 7 phiên về các chủ đề đa dạng: Hướng tới trật tự đa cực: “Hòa bình nóng”, “Chiến tranh lạnh” hay “Cùng tồn tại Hòa bình”; Vai trò trung tâm của ASEAN trong thách thức: Tích cực chủ động hay ẩn mình chờ thời; An toàn và tự do hàng hải từ Biển Đỏ tới Biển Đông: Trách nhiệm thuộc về ai; UNCLOS sau 30 năm: Vẫn nguyên giá trị; Xem xét lại nghĩa vụ không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong giải quyết và ngăn ngừa xung đột; Phương tiện tự hành trên biển: Liệu trí tuệ nhân tạo có thể tự sửa sai; Ngoại giao, Phòng thủ hay Răn đe: Lựa chọn nào cho hòa bình.

Bên cạnh 7 phiên thảo luận chính, Hội thảo còn 2 phiên dẫn đề, với sự trình bày tham luận dẫn đề quan trọng của Thẩm phán Horinouchi Hidehisa, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) và của quan chức lãnh đạo đến từ nhiều quốc gia.

Bên lề Hội thảo chính diễn ra Chương trình Lãnh đạo trẻ để tìm kiếm những gương mặt trẻ, thế hệ kế cận trong nghiên cứu vấn đề Biển Đông và dành một Phiên đặc biệt Thế hệ trẻ và An ninh biển. Đáng chú ý, lần đầu tiên, Ban tổ chức cũng tổ chức Bàn tròn ASEAN nhằm kết nối các chuyên gia hàng đầu của Đông Nam Á để thảo luận về các cơ hội thúc đẩy hợp tác khu vực.

Đại diện lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đánh giá việc được lựa chọn là địa điểm tổ chức Hội thảo quan trọng này trong bối cảnh vừa trải qua cơn bão lớn nhất trong vòng 30 năm qua. Đây là cơ hội quảng bá hình ảnh, tiềm năng của địa phương và cũng là dịp để khẳng định sự ủng hộ và cam kết của tỉnh Quảng Ninh đối với các nỗ lực thúc đẩy hợp tác quốc tế, bảo vệ chủ quyền biển đảo và phát triển kinh tế biển cũng như minh chứng cho sự hồi sinh mãnh liệt của Quảng Ninh sau những khó khăn thách thức.

Được ví như “một Việt Nam thu nhỏ”, trải qua hơn 60 năm xây dựng và phát triển, tỉnh Quảng Ninh kiên trì, nhất quán thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, bao trùm, toàn diện, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh” dựa vào 3 trụ cột: Thiên nhiên-Con người-Văn hóa; lấy người dân làm trung tâm, định hình rõ nét những giá trị cốt lõi, riêng có, giàu bản sắc văn hóa của địa phương với các đặc trưng “Thiên nhiên tươi đẹp-văn hóa đặc sắc-xã hội văn minh-hành chính minh bạch-kinh tế phát triển-nhân dân hạnh phúc”.