Sự kiện do Bảo tàng Hà Nội phối hợp với gia đình họa sĩ – nhà thiết kế nội thất Trịnh Hữu Ngọc tổ chức. Thông qua các tham luận và trao đổi học thuật, các diễn giả đã làm rõ sự nghiệp đa diện của Trịnh Hữu Ngọc, từ hội họa, thiết kế nội thất đến giáo dục mỹ thuật, đồng thời khẳng định giá trị bền vững của tư duy thiết kế mà ông để lại đối với đời sống mỹ thuật và thực hành thiết kế đương đại.
Xuất thân từ Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, Trịnh Hữu Ngọc được giới chuyên môn ghi nhận là nhà thiết kế nội thất chuyên nghiệp đầu tiên của Việt Nam. Ông là người đưa quan niệm “công dụng, duyên dáng, bền chắc và tiết kiệm” vào thiết kế và sản xuất đồ gỗ, coi thiết kế nội thất không chỉ là tạo ra sản phẩm mà là “xây dựng một nếp sống”.
Ngay từ khi mới ra trường, ông đã đoạt giải Vàng hội họa, tiếp đó là giải Bạc về nội thất gỗ trong năm khởi nghiệp đầu tiên, và được xem là người đặt nền móng cho ngành nội thất tại Trường Mỹ thuật Công nghiệp. Tuy nhiên, trong suốt nhiều thập kỷ, những đóng góp quan trọng của ông trong việc kiến tạo không gian sống và hình thành tư duy thiết kế hiện đại tại Việt Nam vẫn chưa được nghiên cứu, hệ thống hóa một cách đầy đủ.
Tọa đàm lần này được tổ chức với mục tiêu lấp đầy khoảng trống nhận thức về vai trò và vị trí của họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam, đồng thời mở ra đối thoại đa chiều về di sản tư tưởng thiết kế và những vấn đề đặt ra trong việc tiếp cận, ghi nhận và bảo tồn di sản thiết kế – nội thất trong bối cảnh đương đại. Các ý kiến thảo luận tập trung phân tích vai trò của ông trong sự hình thành tư duy thiết kế nội thất hiện đại, giá trị thẩm mỹ, văn hóa và xã hội trong các thiết kế, cũng như mối liên hệ giữa di sản đó với đời sống hôm nay.
Tại Toạ đàm, TS. Trần Hậu Yên Thế - Giảng viên Khoa Nghệ thuật và Thiết kế, Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội đã gợi mở cách tiếp cận đa chiều khi nhìn nhận Trịnh Hữu Ngọc như một điểm nối quan trọng giữa các vị tổ nghề truyền thống và thế hệ họa sĩ, nhà thiết kế của thời kỳ hiện đại, qua đó cho thấy di sản Đông Dương không chỉ là một trường phái nghệ thuật mà là một dòng chảy tri thức liên tục.
Với nghiên cứu chuyên sâu về hội họa Đông Dương, TS. Phạm Long - Nhà nghiên cứu về Mỹ thuật Đông Dương làm rõ vị trí không thể thay thế của hội họa trong sự nghiệp của Trịnh Hữu Ngọc, đồng thời chỉ ra những cách tân âm thầm nhưng bền bỉ của ông trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ, nơi mỹ thuật và công năng hòa quyện trong đời sống thường nhật.
Ở góc nhìn gia đình, họa sĩ Trịnh Lữ - con trai của họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc chia sẻ những câu chuyện riêng tư, giúp công chúng tiếp cận ông không chỉ như một nhân vật lịch sử mà còn là người thầy, một trí thức sống trọn vẹn với niềm tin rằng cái đẹp phải được nuôi dưỡng từ đời sống và quay trở lại phục vụ đời sống.
Nhân dịp này, đại diện gia đình họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc đã trao tặng cho Bảo tàng Hà Nội hiện vật phục chế là bộ bàn ghế Chủ tịch Hồ Chí Minh ngồi soạn thảo Bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1945 tại số nhà 48 Hàng Ngang. Giám đốc Bảo tàng Hà Nội Nguyễn Tiến Đà đã tiếp nhận hiện vật và trao giấy chứng nhận tri ân tới gia đình cố họa sĩ. Hoạt động này không chỉ góp phần làm phong phú thêm nguồn tư liệu, hiện vật bảo tàng, mà còn là sự ghi nhận thiết thực đối với di sản sáng tạo của Trịnh Hữu Ngọc, một tên tuổi lớn cần được đặt lại vị trí xứng đáng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam.
Họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc (1912 – 1997) là người đã thiết kế và thực hiện toàn bộ nội thất đồ gỗ cho ngôi nhà lịch sử số 48 Hàng Ngang, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng ở và soạn thảo Bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1945. Ông cũng là chủ xưởng đồ gỗ Mémo nổi tiếng, từng góp gỗ và thợ cho công trình dựng Đài Tuyên ngôn Độc lập tại Ba Đình, đảm nhiệm thiết kế nội thất cho phòng khánh tiết và văn phòng Thị trưởng tại Ủy ban Hành chính Thành phố Hà Nội giai đoạn 1964 – 1966, đồng thời là người soạn giáo trình và giảng dạy khóa sinh viên Trang trí Nội thất đầu tiên của Trường Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội.
