Một trong những nội dung đáng chú ý của dự thảo lần này đó là việc Tòa án nhân dân tối cao đã có những hướng dẫn cụ thể về các trường hợp áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt miễn hình phạt và điều kiện để một người không bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự.
Các trường hợp áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt
Theo đó, khoản 3 Điều 5 dự thảo nghị quyết nêu rõ, xem xét áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt miễn hình phạt theo quy định tại Điều 59 Bộ luật Hình sự đối với trường hợp:
Người phạm tội có ít nhất 2 tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự hoặc người phạm tội lần đầu là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể nếu thuộc một trong 4 trường hợp sau:
Người phạm tội không vì động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác, mà chỉ vì muốn đổi mới, dám đột phá vì sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Người phạm tội là người có quan hệ lệ thuộc (như cấp dưới đối với cấp trên, người làm công hưởng lương, chấp hành nhiệm vụ theo chỉ đạo của cấp trên), không ý thức được đầy đủ hành vi phạm tội của mình, không vì động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác, không được hưởng lợi; đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, tích cực hợp tác với cơ quan có thẩm quyền, góp phần có hiệu quả vào việc điều tra, xử lý tội phạm.
Người phạm tội đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, tích cực hợp tác với cơ quan có thẩm quyền, góp phần hạn chế thiệt hại, chủ động nộp lại toàn bộ tài sản chiếm đoạt, đã khắc phục toàn bộ hậu quả và đã bồi thường toàn bộ thiệt hại do mình gây ra.
Người phạm tội sau khi bị phát hiện đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, chủ động nộp lại toàn bộ tài sản chiếm đoạt, đã khắc phục toàn bộ hậu quả và đã bồi thường toàn bộ thiệt hại do mình gây ra.
Đủ 3 điều kiện sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Dự thảo hướng dẫn về điều kiện để một người không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, Tòa án nhân dân tối cao đề xuất xem xét không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người thực hiện hành vi phạm tội khi có đủ 3 điều kiện:
Thứ nhất, thực hiện hành vi phạm tội nhưng vì mục đích phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng-an ninh mà không có khiếu nại, tố cáo hoặc đã giải quyết dứt điểm các khiếu nại, tố cáo liên quan theo quy định.
Thứ hai, không tham nhũng, không gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước, hoặc có gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước nhưng đã khắc phục toàn bộ hậu quả.
Thứ ba, dự án, công trình có sai phạm đã được hoàn thành, mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội cho địa phương, đất nước.
Dự thảo lần này cũng bổ sung thêm những quy định để làm rõ thêm nội hàm trong các khái niệm khi xác định thiệt hại của vụ án; trong đó, trị giá tài sản bị chiếm đoạt làm căn cứ xử lý hình sự được xác định tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội. Trường hợp tội phạm thực hiện liên tục, kéo dài thì trị giá tài sản bị chiếm đoạt được xác định tại thời điểm kết thúc hành vi phạm tội.
