"Về nơi hát then", Na Hang, Tuyên Quang

Lê Quang Vinh
Ngày 01/01/2023, UBND Huyện Na Hang đã tổ chức Lễ công bố Sản phẩm du lịch "Về nơi hát then", một hoạt động trong chuỗi chương trình của Đề án phát triển Du lịch Tỉnh Tuyên Quang đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Tham dự chương trình có lãnh đạo UBND Huyện Na Hang, Phòng Văn hóa thông tin huyện, Ban quản lý các Khu du lịch huyện, đại diện các phòng ban liên quan, các chủ tàu kinh doanh dịch vụ tại KDL Bến Thủy và đại diện các Công ty du lịch đóng tại Tuyên Quang.

Hát then là một loại hình đặc nghệ thuật đặc sắc của đồng bào dân tộc Tày tại Na Hang. Hát Then trong đời sống, văn hoá tín ngưỡng, tâm linh của đồng bào Tày ở Na Hang được ví là "điệu hát thần tiên", điệu hát của “Trời”. Nghệ thuật diễn xướng dân gian này ẩn chứa và phô diễn những giá trị lịch sử, văn hóa lâu đời.

Theo quan niệm người Tày, Then có nghĩa là “Trời”. Hát Then là một loại hình diễn xướng âm nhạc tín ngưỡng dân gian, có nội dung thuật lại cuộc hành trình của con người lên thiên giới cầu xin Then ban cho những điều may mắn và một cuộc sống tốt lành. Hát Then của người Tày phản ánh chuyện từ đời sống, bản mường, đến chuyện tình yêu, ma chay, cưới hỏi… Khi nghiên cứu các lễ Then cổ truyền, các nhà nghiên cứu thấy rõ nhân sinh quan, thế giới quan và bản sắc văn hóa của đồng bào Tày.

Hát Then thường xuất hiện trong các dịp lễ lớn của năm như Lễ cầu mùa, cầu yên, cấp sắc…Khi tiến hành nghi lễ, người hát Then sử dụng các nhạc cụ như đàn tính, chùm xóc nhạc, quạt, thẻ âm dương, kiếm…

Ngày 13 tháng 12 năm 2019 tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 14 của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) diễn ra tại Bogotá, Colombia, di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Những năm qua, cộng đồng dân tộc Tày ở tỉnh Tuyên Quang đã và đang nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình di sản độc đáo này.

Sản phẩm du lịch "Về nơi hát then" sẽ góp phần bảo tồn phát huy hơn nữa các giá trị văn hóa phi vật thể. Hiện nay, Huyện Na Hang đã và đang xây dựng các câu lạc bộ hát Then nhằm phục vụ du khách trên các thuyền du lịch trên lòng hồ sinh thái. Sản phẩm Du lịch giao lưu hát then trên thuyền về ban đêm được khai thác sẻ tạo nên nét riêng của du lịch địa phương.

Đức Tuấn