Bắc Kạn: Quản lý lỏng lẻo, nhiều doanh nghiệp cố tình làm trái quy định trong khai thác cát, sỏi

Mỏ Hợp Thành-Hát Lài nhiều lần san gạt, tuyển rửa cát ngoài diện tích theo hồ sơ thiết kế. Ảnh: TUẤN SƠN.

Từ năm 2019 tới nay, Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn đã cấp phép khai thác 3 mỏ cát, sỏi trên địa bàn huyện Na Rì. Cụ thể, Công ty cổ phần bê-tông và vật liệu xây dựng An Bình được cấp mỏ Nà Khon-Nà Diệc tại xã Sơn Thành và Văn Lang; Công ty cổ phần Sao Mai Bắc Kạn được cấp mỏ Cốc Coóc-Bản Pò tại thị trấn Yến Lạc; Công ty cổ phần xây dựng thương mại Hiền Dung được cấp mỏ Hợp Thành-Hát Lài tại xã Sơn Thành.

Vừa qua, khi tiến hành kiểm tra, ngành chức năng của tỉnh Bắc Kạn đã phát hiện cả 3 công ty này có những vi phạm kéo dài ở lĩnh vực đất đai; khoáng sản, xây dựng và bảo vệ môi trường. Một số vi phạm có dấu hiệu vi phạm pháp luật đang được ngành chức năng xem xét xác minh thêm.

Tại mỏ Nà Khon-Nà Diệc, Công ty cổ phần bê-tông và vật liệu xây dựng An Bình đã tự ý thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp của một hộ dân để san gạt tạo mặt bằng, làm mất đi mục đích sử dụng đất ban đầu. Công ty sử dụng đất vượt ranh giới được giao để xây dựng công trình phụ trợ trên diện tích 2.138m².

Công ty này không thực hiện đúng theo thiết kế xây dựng đã được phê duyệt. Hồ sơ hợp quy sản phẩm chưa thực hiện đầy đủ theo hướng dẫn. Công ty chưa lắp đặt trạm cân theo quy định. Đặc biệt, dù chưa được Ủy ban nhân dân tỉnh đồng ý nhưng công ty này đã ngang nhiên xuất bán khoảng hơn 1.000m³ trong tổng số 3.000m³ cuội đã tuyển rửa, thu gom được.

Việc bất chấp pháp luật của công ty này còn ở việc không báo cáo quan trắc môi trường định kỳ. Nhiều nội dung nằm trong kế hoạch bảo vệ môi trường cũng bị công ty này “bỏ qua”. Hệ thống thu gom nước mưa chảy tràn bị vùi lấp. Công ty không có kho chứa chất thải nguy hại theo quy định. Chất thải nguy hại vứt bừa bãi ngoài sân, trên hiên nhà, sát bụi tre… Các ao lắng bị bồi lấp, không còn hiện trạng 3 ngăn lắng.

Thay vì xây kho chứa theo quy định, Công ty cổ phần bê-tông và vật liệu xây dựng An Bình lại vứt bừa bãi chất thải nguy hại vào bờ tre. (Ảnh: NGUYỄN HOÀNG)

Khai thác cát, sỏi trên sông nhưng công ty này cũng không lập, nộp báo cáo khai thác, sử dụng tài nguyên nước định kỳ; không thực hiện quan trắc giám sát chất lượng nước…

Tương tự, tại mỏ Cốc Coóc-Bản Pò, Công ty cổ phần Sao Mai Bắc Kạn đã chiếm sử dụng 200m2 đất nằm trong diện tích 13.944m2 đất đã được tỉnh Bắc Kạn cho thuê để thực hiện dự án gạch không nung xi-măng cốt liệu.

Trong tháng 7/2023, Công ty đã khai thác không đúng thời gian khai thác quy định, sử dụng không đúng hệ thống khai thác. Đặc biệt là cho đến tháng 1/2024, công ty này vẫn không có giấy phép môi trường.

Công ty cũng không lập, nộp báo cáo khai thác, sử dụng tài nguyên nước định kỳ; không quan trắc giám sát chất lượng nước và lắp đặt thiết bị giám sát lượng nước khai thác.

Còn tại mỏ Hợp Thành-Hát Lài, Công ty cổ phần xây dựng thương mại Hiền Dung đã sử dụng hơn 1,6ha làm khu phụ trợ 2 khi chưa được nhà nước cho thuê đất. Quá trình san gạt, công ty đã thu gom, chế biến được khoảng 1.900m³ cát.

Tại khu vực văn phòng mỏ (nằm ngoài diện tích theo hồ sơ thiết kế), công ty thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp để làm văn phòng khi chưa có văn bản chấp thuận của cơ quan nhà nước. Đây là hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của Luật Đất đai 2013.

Công ty cũng không lắp trạm cân theo quy định; tự ý san gạt mặt bằng khu vực phụ trợ; tự ý xây dựng các công trình bảo vệ môi trường và thực hiện không đúng theo giấy phép môi trường được cấp.

Theo tìm hiểu của phóng viên, một số vi phạm tại 3 mỏ cát, sỏi nói trên không phải là mới diễn ra. Một số vi phạm đã bị Sở Tài nguyên và Môi trường xử phạt.

Tháng 7/2023, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Kạn đã phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản đối với Công ty cổ phần Sao Mai Bắc Kạn số tiền 50 triệu đồng. Vi phạm được xác định là công ty đã khai thác không đúng khung thời gian quy định; sử dụng giàn tuyển và tàu cuốc không đúng hệ thống khai thác.

Tháng 8/2023, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Kạn tiếp tục xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần xây dựng thương mại Hiền Dung số tiền hơn 48 triệu đồng. Vi phạm được xác định là công ty san gạt mặt bằng khi chưa được nhà nước giao đất, cho thuê đất.

Tuy nhiên, chính quyền địa phương đã thiếu kiểm tra, giám sát, có dấu hiệu buông lỏng quản lý nên để Công ty cổ phần xây dựng thương mại Hiền Dung tiếp tục san gạt trái phép khu vực phụ trợ và tuyển rửa được hơn 1.900m³ cát.

Theo báo cáo của Tổ liên ngành kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn huyện Na Rì, chính quyền huyện và xã nơi có mỏ khoáng sản chưa thực hiện hết trách nhiệm quản lý, phát hiện và ngăn chặn vi phạm; đồng thời, chưa sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo; thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra dấu hiệu vi phạm, có nguy cơ thất thoát khoáng sản.

Huyện Na Rì cũng chậm trễ trong báo cáo về kết quả xử lý các tồn tại (nếu có) thuộc trách nhiệm của Ủy ban nhân dân huyện đối với hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản và sử dụng đất của Công ty cổ phần xây dựng thương mại Hiền Dung.

Làm rõ trách nhiệm, xử lý dứt điểm các vi phạm là điều cần được tỉnh Bắc Kạn thực hiện nghiêm để chấn chỉnh công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn.

Báo Nhân Dân sẽ tiếp tục thông tin về việc chỉ đạo chấn chỉnh, xử lý của tỉnh Bắc Kạn đối với các sai phạm tại 3 mỏ cát, sỏi nói trên.

NGUYỄN HOÀNG