Người dân châu Âu đang phải bật điều hòa tối đa khi thời tiết nắng nóng kỷ lục, kéo theo lượng khí đốt cần để sản xuất điện tăng vọt.
Châu Âu đang nín thở chờ đợi một cuộc khủng hoảng khí đốt toàn diện vào cuối tuần này, trong bối cảnh một đợt nắng nóng chưa từng thấy biến nhiều khu vực ở châu lục thành "chảo lửa", làm tăng nhu cầu sử dụng điện để làm mát của các hộ gia đình và doanh nghiệp.
Vào ngày 21/7, Nord Stream 1, đường ống huyết mạch vận chuyển khí đốt từ Nga tới châu Âu, dự kiến mở trở lại theo kế hoạch, sau 10 ngày ngừng hoạt động để bảo trì định kỳ như thông báo từ phía Nga.
Bảng điện tử trên một chiếc xe buýt ở thủ đô Madrid, Tây Ban Nha, hiển thị nhiệt độ ngoài trời lên đến 49 độ C ngày 15/7. Ảnh: Reuters.
Nhưng châu Âu ngày càng lo ngại về kịch bản Nga tiếp tục "khóa vòi khí đốt" sau thời hạn này, nhằm đáp trả các lệnh trừng phạt của liên minh châu Âu. Tập đoàn Gazprom của Nga đã gửi thư cho các khách hàng ở châu Âu, thông báo việc không thể đảm bảo nguồn cung khí đốt trong thời gian tới là "tình huống bất khả kháng" và họ không phải chịu trách nhiệm.
Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck hồi đầu tháng cho biết Berlin phải "chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất" vì "chuyện gì cũng có thể xảy ra".
Nord Stream 1 cung cấp 55 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm cho châu Âu, chiếm khoảng 40% tổng lượng nhập khẩu của khối từ Nga.
Theo giới chuyên gia, châu Âu không thể loại trừ kịch bản khí đốt Nga bị ngắt hoàn toàn sau thời hạn bảo trì Nord Stream 1. Nhà phân phối khí đốt Uniper của Đức ngày 18/7 xác nhận họ đã nhận được thư từ Gazprom viện dẫn điều khoản bất khả kháng dẫn tới việc sụt giảm nguồn cung khí đốt trong quá khứ và hiện tại.
Điều khoản bất khả kháng có thể giúp Gazprom được miễn trừ trách nhiệm khi không thực hiện nghĩa vụ của mình trong hợp đồng. Nó thường được các công ty sử dụng trong những trường hợp không thể kiểm soát như thiên tai, dịch bệnh.
Tuy nhiên, một phát ngôn viên của Uniper cho biết họ không chấp nhận điều khoản "bất khả kháng" của Gazprom.
Nếu Nga thực sự tiếp tục "khóa vòi" đường ống Nord Stream 1 sau thời hạn bảo trì, châu Âu sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng khí đốt ở vào thời điểm tồi tệ nhất, giới quan sát đánh giá.
Châu Âu đang trải qua những ngày nắng nóng kỷ lục. Nhiều vùng của Pháp và Tây Ban Nha phải chống chọi với cháy rừng lan rộng, khi nhiệt độ dự kiến tăng trên 40 độ C trong những ngày tới.
Lính cứu hỏa đứng trước đám cháy rừng gần Landiras, vùng Gironde tây nam Pháp hôm 17/7. Ảnh: Reuters.
Nhiệt độ tăng cao đã thúc đẩy nhu cầu sử dụng điện để chạy điều hòa và các thiết bị làm mát. Enagas, nhà điều hành hệ thống truyền dẫn khí đốt của Tây Ban Nha, tuần trước cho hay nhu cầu khí đốt tự nhiên để sản xuất điện ở nước này đã đạt mức kỷ lục mới là 800 gigawatt giờ.
"Nhu cầu khí đốt tự nhiên phục vụ sản xuất điện tăng mạnh chủ yếu do nhiệt độ cao vì nắng nóng", Enagas thông báo hồi tuần trước.
Financial Times dẫn một dự thảo nghị quyết của Ủy ban châu Âu (EC) cho biết khối này sẽ yêu cầu các nước thành viên ngay lập tức cắt giảm tiêu thụ khí đốt để tránh kịch bản thiếu nhiên liệu tồi tệ vào mùa đông. Nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng yêu cầu này sẽ khó được thực hiện nếu châu Âu tiếp tục hứng chịu nắng nóng và nhiệt độ cao, khiến người dân vốn quen với khí hậu ôn đới không thể thích nghi ngay lập tức.
Đợt nắng nóng hiện nay ở châu Âu được dự báo kết thúc vào giữa tuần, nhưng nó đã kịp giáng đòn vào nỗ lực tiết kiệm khí đốt của châu Âu, trong bối cảnh châu lục đang chạy đua với thời gian để tìm nguồn cung lấp đầy các bể dự trữ trước mùa đông.
Theo Cơ quan Hạ tầng Khí đốt châu Âu, mức dự trữ khí đốt trên toàn EU hiện đạt khoảng 64%, nhưng nỗ lực lấp đầy kho gặp nhiều khó khăn do giá năng lượng tăng cao và nguồn cung khan hiếm khi khí đốt từ Nga tiếp tục được chuyển giao nhỏ giọt.
"Vài tháng tới sẽ là giai đoạn rất quan trọng để củng cố nguồn cung của khối", Fatih Birol, giám đốc điều hành Cơ quan Năng lượng Quốc tế, lưu ý. "Nếu Nga quyết định cắt hoàn toàn nguồn cung khí đốt trước khi châu Âu có thể nâng mức dự trữ lên đến 90%, tình hình sẽ còn nghiêm trọng và thách thức hơn vào mùa đông".
Vũ Hoàng (Theo CNN)
