Giao khoán hơn 922 ha đất nông nghiệp trái quy định
Theo kết luận thanh tra, Công ty TNHH Nông nghiệp Tô Hiệu – Sơn La đang quản lý, sử dụng tổng diện tích 922,37 ha đất nông nghiệp được UBND tỉnh Sơn La cho thuê theo các quyết định ban hành giai đoạn 2019 – 2021. Tuy nhiên, từ ngày 01/3/2019 đến thời điểm thanh tra, công ty vẫn áp dụng hình thức hợp đồng giao khoán đất cho 1.085 hộ gia đình, cá nhân, hành vi bị xác định là không đúng quy định của pháp luật về đất đai.
Thanh tra tỉnh khẳng định, theo Luật Đất đai năm 2013 và Luật Đất đai năm 2024, tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê hằng năm không có quyền giao khoán đất thuê cho đối tượng khác. Công ty Tô Hiệu cũng không thuộc đối tượng được áp dụng cơ chế khoán theo Nghị định số 168/2016/NĐ-CP của Chính phủ do Nhà nước chỉ nắm giữ 70% vốn điều lệ.
Đáng chú ý, dù trước đó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Kết luận thanh tra số 452/KL-UBND ngày 12/3/2021 yêu cầu chấn chỉnh và chấm dứt tình trạng giao khoán trái phép trước ngày 30/6/2021, công ty vẫn không thực hiện, thậm chí tiếp tục ký thêm hàng trăm hợp đồng giao khoán trong các năm 2021 và 2022.
Sử dụng đất phi nông nghiệp sai mục đích, buông lỏng quản lý
Thanh tra tỉnh Sơn La cũng chỉ ra nhiều sai phạm trong quản lý, sử dụng đất phi nông nghiệp của doanh nghiệp. Cụ thể, công ty chưa hoàn tất thủ tục đăng ký biến động đất đai sau khi Nhà nước thu hồi một phần diện tích; không đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và ký hợp đồng thuê đất đối với 4 khu đất là các trạm thu mua sữa đã được cho thuê từ năm 2003; không thực hiện thủ tục gia hạn thuê đất khi hết hạn dù vẫn có nhu cầu sử dụng.
Ngoài ra, doanh nghiệp còn để xảy ra tình trạng người dân tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng nhà ở trái phép trên đất nông nghiệp nhận khoán, nhưng không kịp thời phát hiện và xử lý. Sau thời điểm ban hành kết luận thanh tra năm 2021, vẫn phát sinh thêm 05 trường hợp xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp, vi phạm nghĩa vụ của người sử dụng đất theo Luật Đất đai.
Vi phạm trong quản lý vốn, tài sản và nghĩa vụ tài chính
Về quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước, Thanh tra tỉnh Sơn La kết luận hoạt động sản xuất, kinh doanh của Công ty Tô Hiệu không đạt mục tiêu theo kế hoạch được phê duyệt; doanh thu chủ yếu đến từ hoạt động giao khoán đất – vốn là hình thức trái pháp luật. Nhiều tài sản được đầu tư nhưng sử dụng kém hiệu quả, xuống cấp, không phát huy công năng, gây lãng phí vốn nhà nước.
Cơ quan thanh tra cũng phát hiện công ty hạch toán một số khoản chi không đúng quy định, dẫn đến xác định thiếu nghĩa vụ thuế. Theo kết luận, số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp bổ sung giai đoạn 2019 – 2024 là 49,56 triệu đồng. Ngoài ra, công ty còn vi phạm trong việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động, buộc phải truy thu hơn 406 nghìn đồng tiền bảo hiểm còn thiếu.
Đáng chú ý, Thanh tra tỉnh Sơn La kiến nghị chuyển thông tin sang Công an tỉnh Sơn La để xem xét, xử lý theo quy định pháp luật đối với hai nội dung có dấu hiệu bất thường: việc cải tạo, sửa chữa, nâng cấp 12 gian nhà dịch vụ (ki-ốt) có dấu hiệu sai phạm trong lập hồ sơ, chứng từ quyết toán; và việc ký kết hợp đồng lao động, đóng bảo hiểm xã hội có dấu hiệu không đúng quy định.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Kết luận thanh tra xác định trách nhiệm chính thuộc về Hội đồng thành viên, Ban Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp Tô Hiệu – Sơn La, cùng các phòng chuyên môn và cá nhân trực tiếp liên quan. Bên cạnh đó, trách nhiệm quản lý nhà nước cũng được chỉ rõ đối với Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Tài chính, Bảo hiểm xã hội tỉnh Sơn La và một số đơn vị liên quan do chưa thực hiện đầy đủ công tác kiểm tra, giám sát, để sai phạm kéo dài nhiều năm mà không được xử lý dứt điểm.
Thanh tra tỉnh Sơn La yêu cầu Công ty TNHH Nông nghiệp Tô Hiệu – Sơn La nghiêm túc thực hiện kết luận thanh tra, xây dựng kế hoạch khắc phục các vi phạm, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan và báo cáo kết quả thực hiện về Thanh tra tỉnh trước ngày 31/01/2026. Phòng Nghiệp vụ 4 được giao theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện theo đúng quy định pháp luật
