Dự thảo luật gồm 5 chương, 96 điều, giảm 4 chương, lược bỏ 48 điều, giữ nguyên 1 điều; sửa đổi, hợp nhất 131 điều, bổ sung 15 điều mới so với Luật Thi hành án dân sự hiện hành.
Dự thảo luật hoàn thiện các quy định về quyền, nghĩa vụ của đương sự, người có quyền, nghĩa vụ liên quan, xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự. Hoàn thiện tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự, người có thẩm quyền trong thi hành án dân sự, Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân, vai trò, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.
Theo Bộ Tư pháp, mô hình hệ thống thi hành án dân sự tại địa phương có 34 cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố và 355 phòng thi hành án dân sự khu vực được đặt tương đồng, thống nhất với 355 Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân khu vực.
Bên cạnh đó, dự thảo luật hoàn thiện quy định về trình tự, thủ tục, rút ngắn thời gian, giảm thiểu chi phí, nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự. Đồng thời, khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc, bất cập từ thực tiễn công tác thi hành án dân sự.
Theo đó, dự thảo luật bổ sung nguyên tắc tăng cường sử dụng, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, hiện đại hóa hoạt động thi hành án dân sự. Bổ sung quy định cơ quan thi hành án dân sự chủ động ra quyết định thi hành án đối với khoản bồi thường cho tổ chức, cá nhân được tuyên trong bản án, quyết định hình sự trong trường hợp đã thu được tiền ở giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử. Cùng với đó, bổ sung phương thức thông báo thi hành án trực tiếp bằng phương tiện điện tử bên cạnh các phương thức khác…
Dự thảo luật đơn giản hóa các thủ tục thi hành án như: Đơn giản hóa thủ tục thông báo thi hành án, các thủ tục trong quá trình định giá, bán đấu giá tài sản thi hành án nhưng vẫn bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự, người liên quan.
Dự thảo luật dành một chương mới quy định về thừa hành viên và văn phòng thi hành án dân sự nhằm tiếp tục xã hội hóa một phần công tác thi hành án dân sự.
Phát biểu về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi). Việc sửa đổi luật không chỉ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn thi hành án mà còn bảo vệ quyền lợi các bên liên quan, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, thúc đẩy công lý trong lĩnh vực dân sự. Theo Chủ tịch Quốc hội, các nội dung liên quan đến quyền con người cần được quy định cụ thể, chi tiết trong luật để thuận lợi trong quá trình triển khai, thực hiện.
Đối với vấn đề mở rộng bổ nhiệm chấp hành viên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng để làm sao chọn người giỏi, có kinh nghiệm thực tế, phục vụ việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo đảm việc thực thi pháp luật, trong đó, cần ưu tiên cho các khu vực miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, công tác thi hành án dân sự cần thực hiện cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục, tăng tính khả thi, tránh tình trạng thi hành án kéo dài do thủ tục khắt khe.
