Tăng cường nhận thức về tác hại của thuốc lá điện tử

Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện đã đầy đủ bằng chứng cho thấy, thuốc lá điện tử gây tác hại cho sức khỏe người sử dụng như: Gây nghiện có chứa nicotine, ung thư, ảnh hưởng tới hệ miễn dịch, tâm thần, răng miệng, sinh sản, hô hấp và tim mạch...

Đáng lo ngại, thuốc lá điện tử còn có nguy cơ gây ra nhiều ảnh hưởng cấp tính nguy hiểm và nguy cơ phát sinh các vấn đề xã hội nghiêm trọng nhiều hơn so với thuốc lá truyền thống, bao gồm: Hội chứng tổn thương phổi, ngộ độc, thương tích; tăng nguy cơ sử dụng thuốc lá truyền thống và các chất gây nghiện khác, trong đó có cả ma túy.

Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40 nghìn người tử vong vì các bệnh có liên quan thuốc lá (sử dụng thuốc lá là nguyên nhân của 25 bệnh). Tổ chức Y tế Thế giới dự báo, đến năm 2030, sẽ tăng lên tới 70 nghìn người tử vong/năm nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả không được thực hiện.

Các bệnh có nguyên nhân chính sử dụng từ thuốc lá như: Đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi… đang là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Trong khi đó, chi phí điều trị năm nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa-hô hấp trên, bệnh tắc nghẽn mạn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) tại Việt Nam chiếm khoảng 1% GDP (tương đương khoảng 67 nghìn tỷ đồng mỗi năm).

Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, sau 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (trên 15 tuổi) ở Việt Nam giảm từ 22,5% (năm 2015) xuống 21,7% (năm 2022), trong đó nam giới là từ 45,3% (năm 2015) xuống 42,3% (năm 2020). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở lứa tuổi học sinh từ 13-15 tuổi giảm từ 3,5% (năm 2014) xuống 2,7% (năm 2022)...

Với kết quả nêu trên, ước tính Việt Nam có thể phòng tránh được 280 nghìn ca tử vong sớm vì các bệnh liên quan sử dụng thuốc lá; tiết kiệm chi phí khoảng 1.277 tỷ đồng/năm trong giai đoạn 2015-2020 do giảm tỷ lệ bệnh tật liên quan sử dụng thuốc lá gây ra.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc tỷ lệ hút thuốc lá còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá còn rất thấp; giá thuốc rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh niên và người nghèo. Mặt khác, trên thị trường xuất hiện các sản phẩm mới như: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Đáng lo ngại, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh từ 13 đến 15 tuổi ở Việt Nam (năm 2022) là 3,5%, trong đó nam giới là 4,3%, nữ giới là 2,8%; tỷ lệ hút thuốc lá điện tử chung ở người trên 15 tuổi năm 2020 tăng 18 lần so với năm 2015, từ 0,2% lên 3,6%. Điều này cho thấy những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá sản bởi việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử đang nhằm vào giới trẻ hiện nay.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: Thuốc lá điện tử có rất nhiều tác hại đối với sức khỏe, vì các thành phần trong thuốc lá điện tử gây ung thư, tổn thương gan, phổi, não, viêm phế quản, viêm phổi, hen, tổn thương não, thận, máu, tăng huyết áp... Ngoài ra, hít thụ động với hơi thuốc lá điện tử tăng nguy cơ hen phế quản, gây viêm đường hô hấp; giảm chất lượng không khí... Thời gian qua, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận một số bệnh nhân bị ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử với các triệu chứng như: Tổn thương đa tạng, hôn mê, co giật, tổn thương tim, sốc, suy thận, tiêu cơ vân, nhịp tim chậm...

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho rằng, nếu không được ngăn chặn hiệu quả ảnh hưởng của thuốc lá mới, nhất là thuốc lá điện tử, sẽ có nguy cơ cao tạo ra một thế hệ trẻ nghiện nicotine và nhấn chìm những kết quả của phòng, chống tác hại thuốc lá trong những năm gần đây. Do vậy, cần tiếp tục tăng cường nhận thức của cộng đồng và giới trẻ về tác hại của các sản phẩm này; đồng thời cần có chính sách cụ thể để đạt được mục tiêu y tế công cộng là bảo vệ giới trẻ khỏi việc bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá.

HUY SƠN