Là những đối tác thương mại thủy sản quan trọng của nhau, Hàn Quốc ủng hộ những nỗ lực mà Việt Nam đang thực hiện nhằm chống hoạt động khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý (gọi tắt là IUU) theo khuyến cáo của Ủy ban châu Âu (EC).
Đây là khẳng định của Bộ trưởng Hải dương và Thủy sản Hàn Quốc Kang Do-hyung khi trả lời phỏng vấn của phóng viên Thông tấn xã Việt Nam tại Seoul về hợp tác song phương trong lĩnh vực thủy sản. Bộ trưởng cũng chia sẻ kinh nghiệm của Hàn Quốc trong đối phó với hoạt động IUU và phát triển nghề cá bền vững.
Bộ trưởng Kang Do-hyung nêu rõ Việt Nam là một trong những đối tác thương mại thủy sản chính của Hàn Quốc. Cụ thể, Việt Nam là nước xuất khẩu thủy sản lớn thứ ba sang Hàn Quốc với kim ngạch xuất khẩu đạt xấp xỉ 800 triệu USD năm 2023, trong đó những mặt hàng xuất khẩu chính là tôm, thịt tôm, bạch tuộc…
Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng là nước nhập khẩu thủy sản lớn thứ năm của Hàn Quốc với giá trị nhập khẩu năm 2023 là khoảng 240 triệu USD. Chính phủ Hàn Quốc có kế hoạch kết hợp với những công ty lớn như Lotte Mart tại Thành phố Hồ Chí Minh để triển khai các chương trình quảng bá thương mại thủy hải sản kết hợp với nhà hàng.
Ngoài thương mại, hợp tác giữa Hàn Quốc và Việt Nam ngày càng mở rộng sang lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật nuôi trồng thủy sản. Viện Khoa học Thủy sản quốc gia Hàn Quốc và Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đang thực hiện “Dự án hợp tác kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất ngành nuôi trồng thủy sản” tại các tỉnh Nam Định và Ninh Bình ở miền Bắc Việt Nam. Thời gian thực hiện dự án kéo dài từ năm 2022 đến năm 2026 với tổng kinh phí 3 tỷ won.
Dự án này nhằm khôi phục hoạt động nuôi trồng loài giáp xác (có vỏ) ở khu vực bờ biển phía Bắc Việt Nam, nơi gần đây sản lượng đã giảm mạnh do đánh bắt quá mức và ô nhiễm môi trường, Dự án nhằm hỗ trợ kỹ thuật công nghệ để nâng cao năng suất nuôi trồng loài giáp xác ở khu vực ngập mặn bãi lầy ven biển.
Phía Hàn Quốc hy vọng rằng dự án này sẽ giúp phát triển nuôi trồng thủy sản ở cả hai nước, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục xây dựng mối quan hệ đối tác để phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững thông qua hợp tác phát triển công nghệ nuôi trồng thủy sản với Việt Nam.
Đánh giá về quy định liên quan đến chống các hoạt động khai thác IUU, Bộ trưởng Kang Do-hyung cho rằng các hoạt động IUU gây ra mối đe dọa lớn đối với việc phát triển nghề cá bền vững và là vấn đề không bao giờ có thể giải quyết được chỉ bằng nỗ lực của một quốc gia.
Bộ trưởng Kang Do-hyung cho biết Hàn Quốc đã và đang nỗ lực, cả ở phạm vi trong nước và quốc tế, nhằm xóa bỏ hoạt động khai thác IUU. Cụ thể, ở trong nước, Hàn Quốc đã bắt buộc triển khai gắn hệ thống giám sát (MCS) trên tất cả các tàu đánh cá mang cờ Hàn Quốc hoạt động ở vùng biển nước sâu. Theo đó, từ năm 2014, mọi hoạt động định vị, hải trình, sản lượng khai thác của các tàu được giám sát thông qua trung tâm theo thời gian thực 24/24.
Hàn Quốc cũng kiên quyết mạnh tay thực thi biện pháp ngăn chặn tất cả các tàu cá khai thác IUU vào cảng và đưa sản lượng đánh bắt bất hợp pháp vào cảng nội địa. Cùng với đó, Hàn Quốc đã cải thiện đáng kể các luật và hệ thống quy định liên quan để trở thành quốc gia đi đầu, có trách nhiệm với hoạt động IUU. Hàn Quốc đã thực thi hệ thống xử phạt để thu hồi lợi nhuận không công bằng từ hoạt động đánh bắt IUU và tăng cường hệ thống giám sát để ngăn chặn các hành vi IUU với các quốc gia có cảng biển.
Hàn Quốc cũng thiết lập hệ thống hợp tác song phương và đa phương, qua đó thúc đẩy hợp tác quốc tế để xóa bỏ hoạt động khai thác IUU. Bộ trưởng Kang Do-hyung cho biết Hàn Quốc đã chủ trì tổ chức các cuộc thảo luận liên quan đến việc xóa bỏ hoạt động đánh bắt IUU, chẳng hạn như mở rộng hoạt động đánh bắt tuân thủ luật pháp và giảm đánh bắt bất hợp pháp trong các tổ chức nghề cá khu vực.
Bằng cách tham gia “Liên minh hành động IUU," Hàn Quốc cũng đã thúc đẩy các dự án hỗ trợ cho các nước đang phát triển nhằm mở rộng việc thực hiện Hiệp định về biện pháp các quốc gia có cảng (PSMA) của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO).
Ngoài ra, thông qua Chương trình xây dựng năng lực ứng phó IUU (CAPFISH) phối hợp với Đại học Hàng hải thế giới (WMU), Hàn Quốc cũng góp phần tăng cường khả năng của các nước đang phát triển trong ứng phó với hoạt động đánh bắt IUU bằng cách cung cấp chương trình đào tạo phù hợp với đặc điểm của các nước đang phát triển.
Bộ trưởng bày tỏ hy vọng Hàn Quốc và Việt Nam sẽ xây dựng quan hệ đối tác và cùng nhau phát triển nhằm ngăn chặn hoạt động khai thác IUU và phát triển ngành thủy sản bền vững.
Theo Bộ trưởng Kang Do-hyung, trong 6 năm qua, các nỗ lực, biện pháp của Việt Nam đã thể hiện trên nhiều mặt bao gồm cả ban hành các luật liên quan, quản lý minh bạch thông tin đăng ký tàu cá và giấy phép đánh bắt cá.
Là quốc gia dẫn đầu nhiều hoạt động xây dựng năng lực trên phạm vi quốc tế nhằm ngăn chặn và xóa bỏ hoạt động khai thác thủy sản trái phép, Hàn Quốc ủng hộ nỗ lực của Việt Nam và các nước châu Á khác trong việc xóa bỏ hoạt động khai thác IUU với tư cách là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.
Bộ trưởng khẳng định Hàn Quốc cũng sẽ hợp tác tăng cường năng lực của các nước châu Á như Việt Nam để ứng phó với IUU.
Chia sẻ kinh nghiệm của Hàn Quốc, Bộ trưởng Kang Do-hyung cho biết Chính phủ Hàn Quốc có quan điểm xử lý nghiêm khắc hành vi đánh bắt trái phép của tàu cá nước ngoài, qua đó bảo vệ chủ quyền biển và bảo vệ nguồn lợi thủy sản của đất nước.
Căn cứ luật pháp và các quy định liên quan, Hàn Quốc thực hiện hướng dẫn, trấn áp và quản lý các hoạt động đánh bắt trái phép của người nước ngoài theo hai luật chính là Đạo luật về chủ quyền hoạt động kinh tế, ngư nghiệp và Đạo luật về lãnh hải và vùng tiếp giáp.
Trong trường hợp quốc gia nào đó có ký kết thỏa thuận đánh cá riêng với Hàn Quốc, các điều kiện đánh bắt và quy định về thủ tục nhập cảnh của tàu cá hai nước sẽ được áp dụng bổ sung. Các tàu cá nước ngoài vi phạm có thể bị xử phạt hành chính 300 triệu won.
Hàn Quốc cũng kiên quyết xử phạt kể cả các tàu cá nước ngoài được cấp phép nếu vi phạm luật pháp của Hàn Quốc và các điều kiện cấp phép, nhằm duy trì trật tự luật pháp. Các hình thức có thể là phạt hành chính, đình chỉ và hủy bỏ giấy phép hoạt động.
Bộ trưởng Kang Do-hyung nhấn mạnh quan điểm của Chính phủ Hàn Quốc là thượng tôn pháp luật và tăng cường trao đổi thông tin, nâng cao nhận thức, giáo dục và không sử dụng hành vi bạo lực./.
