Ngày 25/12, Hội thảo Khoa học Quốc tế “Đào tạo truyền thông trong bối cảnh AI và chuyển đổi số 2025” (The 2025 International Scientific Conference on Media Education in the Age of AI and Digital Transformation - ME.AI25) đã chính thức diễn ra tại Hà Nội. Hội thảo do Trường Đại học FPT Hà Nội chủ trì, phối hợp cùng Bộ môn Quản trị Truyền thông Đa phương tiện, Thời báo Văn học Nghệ thuật và Công ty Cổ phần Tập đoàn Truyền thông Tri Thức Số tổ chức.
Hội thảo hướng tới mục tiêu nâng cao năng lực và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực đào tạo và giáo dục truyền thông tại Việt Nam, đồng thời tạo không gian học thuật để trao đổi, thảo luận, đề xuất các định hướng, giải pháp trước những thách thức trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào hoạt động giảng dạy, học tập và phát triển chương trình đào tạo.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Trần Ngọc Tuấn - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học FPT, Trưởng Ban Tổ chức Hội thảo nhấn mạnh, thế giới đang chứng kiến một giai đoạn chuyển đổi sâu sắc chưa từng có, khi trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và chuyển đổi số thâm nhập mạnh mẽ vào mọi lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế, giáo dục, văn hóa, đến truyền thông và sáng tạo nội dung. Trước bối cảnh chuyển đổi số và ứng dụng AI sâu rộng đó, đào tạo truyền thông không thể dừng lại ở việc trang bị kỹ năng sử dụng công cụ, mà phải hướng tới hình thành năng lực hiểu biết về AI, tư duy phản biện, đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội trong môi trường truyền thông số.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn cần có không gian học thuật uy tín và diễn đàn trao đổi chuyên sâu về “truyền thông trong kỷ nguyên AI”, Trường Đại học FPT tổ chức Hội thảo ME.AI25 với mục đích trở thành điểm hội tụ liên ngành, nơi giới học thuật, nhà quản lý và doanh nghiệp có thể cùng chia sẻ kinh nghiệm, cập nhật tri thức và định hình chuẩn mực mới về đào tạo truyền thông trong bối cảnh AI và chuyển đổi số.
“Trong vai trò Ban Tổ chức, Trường Đại học FPT tin tưởng rằng những trao đổi học thuật sâu sắc tại ME.AI25 sẽ góp phần hoàn thiện nền tảng lý luận, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn giá trị, và đưa ra những khuyến nghị thiết thực cho việc đổi mới giáo dục truyền thông trong giai đoạn tới” - TS. Trần Ngọc Tuấn khẳng định.
Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số đang tạo ra những biến đổi sâu sắc, đặc biệt đối với lĩnh vực báo chí – truyền thông, buộc công tác đào tạo phải đổi mới mạnh mẽ để không chỉ thích ứng mà còn làm chủ công nghệ.
AI mang lại nhiều lợi ích như nâng cao hiệu quả thu thập, xử lý dữ liệu, cá nhân hóa nội dung, hỗ trợ kiểm chứng thông tin và tăng năng suất sáng tạo, song cũng đặt ra không ít rủi ro về lệ thuộc công nghệ, suy giảm tư duy phản biện, thông tin sai lệch, vi phạm bản quyền và các vấn đề đạo đức nghề nghiệp. Trong bối cảnh truyền thông chuyển sang mô hình thuật toán “nhiều nguồn – nhiều đích”, vai trò của nhà báo được xác định lại, không chỉ đưa tin mà còn phải định hướng, xác minh và dẫn dắt nhận thức xã hội.
Từ góc độ đào tạo, GS.TS Tạ Ngọc Tấn khẳng định AI chỉ là công cụ, còn con người mới là yếu tố quyết định. Đào tạo truyền thông không nhằm tạo ra những người cạnh tranh với AI, mà là những người biết kiểm soát, sử dụng và điều hành AI một cách có trách nhiệm. Theo đó, các cơ sở đào tạo cần tập trung phát triển ba nhóm năng lực cốt lõi theo mô hình ASK gồm tri thức về công nghệ và khả năng tự học suốt đời, kỹ năng sử dụng AI và tác nghiệp đa phương tiện, cùng với phẩm chất đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, ông cho rằng cần đổi mới toàn diện chương trình, giáo trình, đầu tư hạ tầng thực hành, đào tạo lại đội ngũ giảng viên và tăng cường sự tham gia của chuyên gia công nghệ, nhà báo giàu kinh nghiệm. Đồng thời, Nhà nước giữ vai trò then chốt trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý về dữ liệu, bản quyền và đạo đức trong môi trường AI.
“Đào tạo truyền thông thời đại AI phải là sự kết hợp hài hòa giữa nền tảng lý luận, chiều sâu nhân văn, năng lực công nghệ và bản lĩnh chính trị, qua đó hình thành đội ngũ nhà báo mới chuyên nghiệp, nhân văn, làm chủ công nghệ và tiếp tục giữ vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân trong kỷ nguyên số” - GS.TS Tạ Ngọc Tấn nhấn mạnh.
Hội thảo ME.AI25 gồm 03 phiên làm việc chính, với sự tham gia trình bày và chia sẻ nghiên cứu của các diễn giả, báo cáo viên trong nước và quốc tế đến từ Úc, Trung Quốc, Ấn Độ, Philippines… qua đó góp phần tạo nên không gian đối thoại học thuật đa chiều. Các nội dung thảo luận tập trung vào những chủ đề lớn như: bối cảnh và lý luận về đào tạo truyền thông trong thời đại AI; thiết kế chương trình và phương pháp đào tạo gắn với AI; ứng dụng công nghệ AI trong dạy – học, nghiên cứu và thực hành truyền thông; vấn đề đạo đức, pháp lý, bản quyền và trách nhiệm xã hội khi sử dụng AI; cũng như các mô hình hợp tác giữa nhà trường, doanh nghiệp và các tổ chức truyền thông.
Song song với các phiên tham luận học thuật, một trong những điểm nhấn của Hội thảo ME.AI25 là khu vực triển lãm trưng bày và giới thiệu các sản phẩm, mô hình, giải pháp ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực truyền thông và giáo dục đến từ doanh nghiệp và sinh viên. Đây là không gian trải nghiệm mở, cho phép người tham dự trực tiếp tương tác, khám phá và trải nghiệm các mô hình AI, sản phẩm sáng tạo và những ý tưởng đổi mới đang được triển khai và ứng dụng trong thực tiễn đào tạo và truyền thông hiện nay.
Với cách tiếp cận kết hợp giữa nghiên cứu học thuật và trải nghiệm công nghệ, Hội thảo ME.AI25 hứa hẹn là sự kiện học thuật tiêu biểu cuối năm, góp phần kết nối tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và lan tỏa tinh thần chuyển đổi số trong giáo dục truyền thông tại Việt Nam.
