Lễ hội Phết Hiền Quan (xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ) diễn ra ngày 21 và 22-2 (tức ngày 12 và 13 tháng Giêng năm Giáp Thìn) với các lễ rước, lễ tế trang nghiêm, thành kính được các bô lão trong làng thực hành. Tuy nhiên, phần đánh phết - nội dung người dân và du khách mong chờ khi háo hức kéo về hội Phết, đã không được tiến hành.
Lễ hội Phết Hiền Quan được tổ chức vào các ngày 12 và 13 tháng Giêng hằng năm, nhằm tôn vinh công lao và tưởng nhớ Thiều Hoa Công chúa - một nữ tướng có công chiêu mộ binh sĩ, xả thân giúp Hai Bà Trưng đánh giặc.
 |
|
Lễ rước kiệu Lễ hội Phết Hiền Quan được người dân xã Hiền Quan tổ chức chiều 22-2.
|
Thắng trận, đất nước thái bình, bà xin về làng Song Quan (nay là xã Hiền Quan) tiếp tục tu hành và dạy nhân dân làm ăn, sinh sống. Tương truyền, để rèn luyện quân sĩ, Thiều Hoa Công chúa sáng lập ra việc đẽo gốc tre thành hình tròn (quả to gọi là phết, nhỏ hơn gọi là quả chúi), chia quân ra để đánh phết. Theo đó, hai bên (thanh niên, trai tráng trong làng) sẽ thi thố tài năng, tìm cách cướp và đưa quả phết (hoặc chúi) ra khỏi phạm vi quy định để giành phần thắng.
 |
| Kiệu được rước ra đền chính. |
Quả phết có đường kính khoảng 6-7cm. Quả chúi có đường kính khoảng 4-5 cm. Trước đây khi tổ chức cướp phết, đám thanh niên giành nhau để đem được quả phết về nhà với kỳ vọng một năm may mắn.
Tục lệ, lễ hội gồm 4 phần: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân và cướp phết. Lễ rước kiệu được tiến hành từ 12 giờ ngày 12 tháng Giêng. Trên kiệu là các sắc phong, bài vị, quả phết, quả chúi được cất giữ trong cung cấm của đình làng từ ngày mùng 10-10 âm lịch. Kiệu được khiêng từ đình ra đền do các “binh sĩ” hộ tống.
 |
| Các nghi lễ phần tế lễ được các bô lão trong làng thành kính thực hiện theo phong tục truyền thống. |
Sau lễ rước kiệu là phần tế lễ. Tham gia tế lễ là ông Tiên Chỉ (người được dân làng lựa chọn) và các bậc cao niên trong làng. Lễ kéo quân được chia thành 2 đoàn, mỗi đoàn với nhiều người tham gia. Đi đầu mỗi đoàn là ông trưởng lão râu tóc bạc phơ, mình quấn khố vàng, đầu chít khăn đỏ, tay cầm cờ nheo, miệng hô vang, biểu thị sự oai phong của đoàn quân; tiếp đó là đội trống cái, trống con gõ theo nhịp phách.
 |
| Đông đảo người dân và du khách theo dõi phần thực hành nghi lễ. |
Đoàn “binh sĩ” nam có, nữ có, mình mặc áo giáp vàng, đầu đội nón lá, chân quấn xà cạp, đeo giày mũi hài, tay cầm long đao, cờ xúy. Lễ kéo quân được diễn đi diễn lại 3 vòng rồi lại tề tựu giữa sân đền, cùng hò reo vui mừng chiến thắng. Lễ kéo quân kết thúc cũng là lúc bắt đầu lễ cướp phết.
Thông qua lễ hội giáo dục lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc và truyền thống bất khuất của người Việt trong công cuộc dựng nước, giữ nước.
Theo ghi nhận của phóng viên, các phần nghi lễ đã diễn ra trong không khí trang nghiêm, thành kính, thể hiện những giá trị truyền thống tốt đẹp được người dân Hiền Quan gìn giữ hàng trăm năm qua.
 |
| Sau phần tế lễ, quả phết được đưa vào đền và không có phần cướp phết. |
“Tôi đã rất háo hức hôm nay đi từ Hà Nội đến lễ hội để được trải nghiệm người dân Hiền Quan đánh phết như thế nào. Tuy nhiên, hơi tiếc nuối vì phần hội này đã không diễn ra”, anh Lê Anh Tuấn, ở huyện Mê Linh, Hà Nội chia sẻ.
 |
| Người dân Hiền Quan mong muốn lãnh đạo xã và các cấp liên quan có phương án quản lý, tổ chức thực hiện cướp phết vào những năm sau. |
Năm 2024 là năm thứ 6 hội đánh phết trong Lễ hội Phết Hiền Quan dừng tổ chức. “Lễ hội là dịp con cháu đi làm ăn xa trở về quê hương, đoàn tụ và vui hội. Người dân chúng tôi mỗi năm lại mong mỏi được tham gia phần hội đánh phết. Nghe chính quyền thông tin dừng hội đánh phết, người dân buồn. Chỉ mong mùa hội phết sang năm các cấp lên phương án quản lý, tổ chức cụ thể đúng với phép nước, bảo đảm an toàn, văn minh để người dân được tham gia và thực hành tục lệ truyền thống tốt đẹp của cha ông để lại”, ông Nguyễn Văn Mạnh ở xã Hiền Quan giãi bày.
