Đền Đông Cuông có từ lâu đời, qua sử sách thư tịch được biết, đền có muộn nhất vào đời Lê, được phát triển từ một ngôi miếu cổ thờ Đông Quang (thuộc trung tâm trại Quy Hóa thời Trần).
Năm 2000, đền Đông Cuông được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh; Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 2009. Ngày 16/01/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 73/QĐ-BVHTTDL về việc đưa Lễ hội đền Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
 |
| Lễ rước Mẫu sang sông tại Lễ hội đền Đông Cuông. Ảnh baoyenbai |
Năm nay, Lễ hội đền Đông Cuông sẽ được tổ chức trong 2 ngày từ 20-21/2/2024 (tức ngày 11-12 tháng Giêng) tại quần thể Di tích lịch sử văn hóa quốc gia đền Đông Cuông (Văn Yên, Yên Bái) với 11 hoạt động đặc sắc, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Lễ hội đền Đông Cuông là loại hình lễ hội “Xuân Thu nhị kỳ”, với hội Xuân được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của tháng Giêng và hội Thu được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của tháng Chín âm lịch hàng năm.
Theo đó, chương trình khai mạc Lễ hội sẽ diễn ra vào 20h ngày 20/2/2024 (tức ngày 11 tháng Giêng năm Giáp Thìn) tại Sân Thượng - Đền Đông Cuông. Trong khuôn khổ Lễ hội sẽ diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc như: nghi lễ đón ông Mo; lễ dâng hương; lễ tế trâu trắng; phát lộc Mẫu đầu xuân; lễ dâng chúc văn; lễ rước Mẫu sang sông; lễ cúng chính tiệc; triển lãm ảnh “Đất và người Văn Yên” và các hoạt động thi đấu thể thao như kéo co, ném còn, vật dân tộc, bịt mắt bắt chiêng, leo cột mỡ… tại bãi cát trước cửa Đền chính.
Sau phần lễ là phần hội. Đến với Lễ hội đền Đông Cuông năm nay, du khách sẽ được thưởng lãm những bức ảnh nghệ thuật đặc sắc với chủ đề “Đất và người Văn Yên”; tham gia, trải nghiệm các hoạt động thi đấu thể thao, trò chơi dân gian như: Đẩy gậy, kéo co, ném còn...; tham quan, mua sắm đồ dùng, quà lưu niệm tại 15 gian hàng chợ quê.
Lễ hội đền Đông Cuông nhằm phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” bảo vệ, giữ gìn và phát triển giá trị văn hóa của dân tộc, đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần ngày càng cao của các dân tộc trong huyện.
Đồng thời tiếp tục mở rộng quảng bá hình ảnh đền Đông Cuông đến với du khách thập phương trong và ngoài nước, từng bước tạo sự đột phá về phát triển du lịch tâm linh, với phương châm “lấy người dân làm trung tâm, là chủ thể của các hoạt động và “biến di sản thành tài sản”, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Lê Nguyệt
